Website kerkfabriek Sint-Servaas Herselt – Waarom?
Waarom besloot de kerkraad van Sint-Servaas tot de opmaak van een website?
In de eerste plaats is het onze ervaring dat heel weinig mensen in onze gemeente op de hoogte zijn van wat een kerkfabriek is, laat staan van wat een kerkfabriek feitelijk doet.
Wanneer onze dorpsgenoten de website van een kerkfabriek kunnen raadplegen zal alvast tegemoet zijn gekomen aan heel wat vragen rond de werking van een kerkfabriek.
Een tweede en belangrijk motief was ook dat de kerkfabriek Sint-Servaas de laatste decennia zeer actief bezig is geweest met de zorg voor haar roerend en onroerend patrimonium. Ze kon en kan daarbij altijd rekenen op een goede samenwerking met het gemeentebestuur van Herselt, de Herseltse erfgoedcel en veel Herseltse verenigingen.
Het is voor heel wat dorpsgenoten wellicht heel aangenaam mee te kunnen volgen hoe ons (kerkelijk) cultureel erfgoed wordt onderhouden en gerestaureerd.
Tenslotte willen de kerkraadsleden van Sint-Servaas verbindend werken ten aanzien van onze dorpsgenoten: zij nodigen de mensen van Herselt dan ook uit om hen te contacteren bij vragen van welke aard ook rond de werking van hun kerkfabriek.
U kan ons bereiken via het contactformulier.
Wat is nu eigenlijk een kerkfabriek en waar komt het woord “kerkfabriek” vandaan?
Het begrip “kerkfabriek” komt voort uit het Latijnse woord “fabrica” wat onderneming betekent. Wat dit ondernemingsaspect van een kerkfabriek inhoudt, zal verder blijken in deze situering. Om een lang verhaal wat korter te maken: het ontstaan van de kerkfabriek zoals we die nu kennen als een publiekrechtelijke rechtspersoon dient gesitueerd in de periode van na de Franse revolutie. De kerkelijke goederen werden toen onteigend en ter beschikking gesteld van “de Staat”. Als tegenprestatie zou de Staat dan vervolgens de kosten van de eredienst en de lonen van de bedienaars van de eredienst betalen. Nadat Napoleon een Concordaat afsloot met Paus Pius VII, werden de bisschoppen belast met de samenstelling en de organisatie van de werking van de kerkfabrieken. Via het Keizerlijk decreet van 30 december 1809 werd de relatie Staat – Kerk verder wettelijk geregeld.
Bij de onafhankelijkheid van België bleef deze basiswetgeving overeind. De steun aan de Kerk die initieel was bedoeld als compensatie voor de onteigening van kerkgoederen, werd nu meer geïnterpreteerd als een erkenning voor de bijdrage van de Kerk aan de verdere uitbouw van het maatschappelijk weefsel.
Na de staatshervorming van 2001 werd de bevoegdheid over de materie kerkfabrieken overgedragen aan de Gewesten. Het decreet van 2004 “betreffende de materiële organisatie en werking van de erkende erediensten” resulteerde in een nieuw aangepast juridisch kader voor de uitbouw van een meer eigentijdse werking van de erkende erediensten.
Hoe dan ook: de kerkfabriek Sint-Servaas van Herselt is een publiekrechtelijke rechtspersoon.
Op het grondgebied van onze gemeente vinden we trouwens ook nog de kerkfabrieken terug van Blauberg (O.-L.-Vrouw Onbevlekt Ontvangen), Bergom (O.-L.-Vrouw ten Hemel Opgenomen) en Ramsel (Sint Hubertus).
In heel Vlaanderen met zijn 1805 parochies zorgen 9000 kerkraadleden op vrijwillige basis zonder geldelijke vergoeding voor het uitvoeren van de opdracht van de kerkfabrieken die is beschreven in het hierboven vernoemde “decreet erediensten”:
“De kerkfabriek is belast met de zorg voor de materiële voorwaarden die de uitoefening van de eredienst en het behoud van de waardigheid ervan mogelijk maken.
De kerkfabriek is belast met het onderhoud en de bewaring van de kerk of kerken van de parochie en met het beheer van de goederen en de gelden die eigendom zijn van de kerkfabriek of die bestemd zijn voor de uitoefening van de eredienst in de parochie.”